ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ရခိုင္အေရးျပႆနာကို ႏိုင္ငံတကာက အျပဳသေဘာခ်ည္းကပ္ဖို႔နဲ႔ ဒီလိုမဟုတ္ဘူးဆိုရင္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ၿပီး ျပႆနာေျဖရွင္းေနမႈေတြကို ထိခိုက္နိုင္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင္က ဒီေန႔က်င္းပတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ သတိေပးေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ၿဗိတိန္နဲ႔ ကေနဒါအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ကေတာ့ ရခိုင္အေရးဟာ လူမ်ိဳးႏြယ္စုအလိုက္ ရွင္းလင္းဖယ္ရွားတဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး၊ ဒီအတြက္ တာ၀န္ရိွသူေတြကို အေရးယူရမယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာကို တုိက္တြန္းေနပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက သတင္းကိုေတာ့ ကိုသားညြန္႔ဦးက စုစည္း ေျပာျပမွာပါ။
ဆီြဇာလန္ႏိုင္ငံ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ စတင္က်င္းပေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ႏွစ္ပတ္လည္အစည္းအေ၀းကို ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင္ဦးေဆာင္ တက္ေရာက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး၊ အဲဒီမွာ ႏိုင္ငံတကာက အာ႐ံုထားေနတဲ့ ရခိုင္အေရးကိစၥကို အဓိက ရွင္းလင္းေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခုိင္အေရးကိစၥဟာ ဘာသာအယူ၀ါဒအၾကား ျပႆနာမဟုတ္ပါဘူး။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အခု ႀကံဳေနရတဲ့ အၾကပ္အတည္းေတြဟာ ေရြ႕ေျပာင္း၀င္ေရာက္မႈ၊ အရင္းအျမစ္ယွဥ္ၿပိဳင္ရယူလိုမႈ၊ ဆင္းရဲမဲြေတမႈ၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုင္ရာ ကိစၥေတြပါ၀င္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕စီးပြားေရးအရ စိန္ေခၚအကဲစမ္းခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ မၾကာေသးခင္ကာလမွာပဲ ဒီလို လူမႈအသိုက္အ၀န္းအၾကားပဋိပကၡဟာ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးနဲ႔ အၾကမ္းဖက္၀ါဒစဲြအေျခအေနေတြအထိ ထိခိုက္သက္ေရာက္မႈေတြျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာသာေရးအရ ခဲြျခားဆက္ဆံမႈနဲ႔ မပတ္သက္ပါဘူး၊ အယူ၀ါဒႏွစ္ဖက္အၾကား ပဋိပကၡလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာအယူအဆေပါင္းစံုရိွတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕အျခားေနရာေတြမွာ မြတ္ဆလင္အမ်ားစုႀကီးဟာ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းနဲ႔ လူမႈသဟဇာတရိွရိွ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းေနထိုင္ေနၾကတာပါ။”
ရာစုႏွစ္တ၀က္ေလာ္က စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာက္ကေန ဒီမိုကေရစီကို အသြင္ကူးေျပာင္းေနရတဲ့ကာလမွာ လက္ရိွအစိုးရသစ္အေနနဲ႔ ဖဲြ႕စည္းပံုဆုိုင္ရာအၾကပ္အတည္းအျပင္၊ ႏွစ္ရွည္ ျပႆနာေတြကို ေနခ်င္းညခ်င္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာလူထုေရာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ေမွ်ာ္လင့္ကိုးစားမႈကို ခံခဲ့ရတယ္လို႕လည္း ဦးေက်ာ္တင္က ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရသစ္တက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ အတိုက္အခံလုပ္မႈေတြၾကားကပဲ ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္ဖဲြ႕စည္းတာလိုမ်ိဳး ရခိုင္အေရး ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈေတြကို ရဲရဲတင္းတင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္လို႕ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၆ နဲ႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြေၾကာင့္ အေျခအေနေတြ ေျပာင္းသြားရတယ္ဆိုၿပီး၊ ေနာက္ပို္င္းျဖစ္လာတဲ့ ျပႆနာေတြအေပၚမွာ အၾကမ္းဖက္ ARSA လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔နဲ႔ မမွန္သတင္း၀ါဒျဖန္႔ခ်ီမႈေတြကို အျပစ္တင္သြားပါတယ္။
“ ARSA အဖဲြ႔ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မငေၾကာင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြနဲ႔ အျခားလူနည္းစုလူမ်ိဳးေတြ ဟိျႏဴဘာသာ၀င္ေတြလည္း သူတို႔အိုးအိမ္ေတြကို စြန္႔ခြာထြက္ေျပးၾကရတယ္ဆိုတာကို သတင္းမီဒီယာေတြေရာ သိသူ အေတာ္နည္းပါတယ္။ ARSA အဖဲြ႔ရဲ႕ ေသြးထိုးလံႈေဆာ္မႈေတြ၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြနဲ႔ မမွန္မကန္ေျပာဆိုဖ်ားေယာင္းမႈေတြေၾကာင့္လည္း ဒီေလာက္ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ထြက္ေျပးမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ရတာပါ။ ICG အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပခဲ့သလိုပဲ ARSA ဟာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွနဲ႔ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ လုပ္ခဲ့တာပါ။ ဒီအၾကမ္းဖက္၀ါဒစဲြတိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ အခုလို လူသားရပ္တည္မႈဆိုင္ရာအၾကပ္အတည္းဆိုးႀကီး ဆိုက္ခဲ့ရတာပါ။”
အၾကမ္းဖက္၀ါဒစဲြတိုက္ခိုက္မႈကို ႏွိမ္နင္းရာမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ေလ့ရိွတယ္ဆိုေပမယ့္လည္း၊ အစိုးရအေနနဲ႔ သက္ေသအခိုင္အမာရိွရင္ ထိထိေရာက္ေရာက္အေရးယူမယ္လို႕လည္း ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးဦးေက်ာ္တင္က အခိုင္အမာေျပာခဲ့ပါတယ္။
“အရပ္သားေတြကိုအသံုးခ်ေနတဲ့ အၾကမ္းဖက္၀ါဒစဲြတိုက္ခိုက္မႈေတြကို တန္ျပန္ႏွိမ္နင္းတဲ့ေနရာမွာ အၾကမ္းဖက္တိုက္ိခိုက္မႈေတြ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ အရပ္သားထိခိုက္မႈေတြျဖစ္ေလ့ရိွၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ဳိဳးေဖာက္မႈစဲြခ်က္ေတြနဲ႕ပတ္သက္လို႔ ခိုင္မာတဲ့ သက္ေသအေထာက္ေတြရိွရင္ေတာ့ တာ၀န္ရိွသူေတြကို ဥပေဒအရ အေရးယူပါမယ္။ အာဏာရသူေတြ အျပစ္ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတာမ်ိဳးကို အစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္ေတာ့မွ လက္မခံပါဘူး။”
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ရခိုင္အေရး ေရရွည္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာေရးကိစၥေတြမွာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကို လက္ခံသြားမယ္လို႔ ေျပာသြားပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာေရးနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း လူမႈအ၀န္းအ၀ိုင္းေတြ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးကိစၥ အစိုးရေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြမွာ UNDP နဲ႔ UNHCR တို႕ကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ သေဘာတူလိုက္ၿပီလို႔လည္း လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမိန္႔ခြန္းထဲ ထည့္သြင္းေၾကညာသြားပါတယ္။ ဒါေပမယ္လို႔ ရခိုင္အေရး ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ခ်ည္းကပ္မႈေတြမွာ အျပဳသေဘာမဆန္ရင္ ဒါဟာ ေဘးထြက္ထိခိုက္မႈေတြရိွလာမယ္လုိ႔လည္း သတိေပးခဲ့ပါတယ္။
“အခု က်ေနာ္တို႔ အဓိကအေလးထားေဆာင္ရြက္ေနတာေတြကေတာ့ လူမႈဘ၀ရပ္တည္မႈဆိုင္ရာအၾကပ္အတည္းကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းဖို႔၊ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာဖို႔ ေနရာခ်ထားေပးဖို႔၊ ေဒသဖံြၿဖိဳးေရးေဆာင္ရြက္ဖို႔။ လူမႈအသိုက္အ၀န္းေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တဲြေနထိုင္ၿပီး ျပန္လည္သင့္ျမတ္ဖို႔ ကိစၥေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေရးႀကီးတဲ့အခ်ိန္အခါမွာေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕ အားေပးကူညီမႈ အျပဳသေဘာခ်ည္းကပ္မႈေတြ အေရးႀကီးပါတယ္။ အျပဳသေဘာမဆန္တဲ့ ေဆာင္ရြက္မႈေတြဟာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြရိွပါတယ္။ လူမႈအသိုက္အ၀န္းေတြမွာ မညီမွ်မႈေတြကို ပိုျဖစ္ေစၿပီး၊ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ေရရွည္ထားေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။”
အခု က်င္းပေနတဲ့ ကုလသမ၈ၢ ႏွစ္ပတ္လည္လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ရခိုင္အေရးနဲ႕ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ကိစၥဟာ ထိပ္တန္းအေၾကာင္းအရာတခုျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဥေရာပသမဂၢဖက္မွာ ရခိုင္အေရးမွာ တာ၀န္ရိွတဲ့ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြလုပ္ဖို႔ လံႈေဆာ္ေနသလို၊ အခု လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာလည္း ျမန္မာ့အေရးကို ႏိုင္ငံတကာက ပူးေပါင္းကိုင္တြယ္ဖို႔ တြန္းအားေပးမႈေတြရိွေနပါတယ္။ ၿဗိတိန္နဲ႔ ကေနဒါႏိုင္ငံကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဒီကိစၥေတြဟာ Ethnic Cleansing လူမ်ိဳးႏြယ္စုလိုက္ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈျဖစ္တယ္လို႔ ဒီေန႔အစည္းအေ၀းမွာ သတ္မွတ္သံုးႏံႈးခဲ့ၾကပါတယ္။
“ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Boris Johnson ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး အေျခအေနႀကီးကို မ်က္ျမင္ႀကံဳေတြ႕လာခဲ့ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေနာက္ကြယ္မွာ လူမ်ိဳးေရးတင္းမာမႈေတြကို အထင္အရွားေတြ႕ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြ ခရစ္ယာန္ေတြနဲ႔ အျခားလူနည္းစုေတြ ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ ဒီဖိႏွိပ္ခံရမႈေတြအေပၚမွာ အေတာ္ေလး စိုးရိမ္ေနဆဲပါ။ ၿဗိတိန္ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္က ရွင္းပါတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမႈအသိုက္အ၀န္းအေပၚ အခုလို ရက္ရက္စက္စက္ျပဳမႈတာေတြဟာ လုူမ်ိဳးႏြယ္စုအလိုက္ရွင္းလင္းဖယ္ရွားတဲ့လုပ္ရပ္ပါ။ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း တရားစီရင္ေရးဟာ ပြင့္လင္းမႈမရိွပဲ ယံုၾကည္ရမႈနည္းပါးတာေၾကာင့္ ဒီလုပ္ရပ္အေပၚ တာ၀န္ရိွသူေတြကို ဘယ္လို အေရးယူႏိုင္မလဲဆိုတာကိုၿဗိတိန္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ႏို္င္ငံတကာမိတ္ဖက္ေတြနဲ႔အတူ နည္းလမ္းရွာေဖြသြားမွာပါ။”
ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံမွာေတာ့ ရခိုင္အေရးတာ၀န္ရိွ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ႏိုင္ငံတကာခံုရံုးတင္အေရးယူဖို႔ ၿဗိတိန္အမတ္ တရာေက်ာ္က ၿဗိတိန္အစိုးရကို တိုက္တြန္းထားတာရိွပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင္ကေတာ့ ရခိုင္မွာျဖစ္ခဲ့တာေတြဟာ Ethnic Cleansing ဆိုတဲ့ အသံုးအႏံႈးကိုေရာ Genocide မ်ိဳးျဖတ္သတ္ျဖတ္မႈဆိုတဲ့ အသံုးအႏံႈးကိုပါ လက္မခံပါဘူး။ လက္ရိွ အစိုးရသစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရပ္တည္လႈပ္ရွားခဲ့သူေတြျဖစ္တာမို႕၊ ဒီလို ရာဇ၀တ္မႈမ်ိဳးေတြကို လက္ခံမွာမဟုတ္ပဲ ဒီလိုျဖစ္ရပ္မ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္လည္း ကာကြယ္သြားမယ့္သူေတြျဖစ္တယ္လို႔ ခုခံေျပာဆိုသြားခဲ့ပါတယ္။
https://burmese.voanews.com/a/myanmar-rakhine-issue-/4272492.html
